ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

Καθημερινά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα πλήθος μικροβίων, που επιβιώνουν στο περιβάλλον που ζούμε. Ωστόσο, δεν προσβαλλόμαστε τόσο συχνά από λοιμώξεις ή ασθένειες. Αυτό επιτυγχάνεται με την αντίσταση του οργανισμού στον εισβολέα, που πρώτα έρχεται αντιμέτωπος με τα φυσικά μέσα άμυνας. Αν αυτά τα μέσα αποδειχθούν ανεπαρκή και εγκαστασταθεί λοίμωξη, ο οργανισμός δημιουργεί ειδικά μέσα άμυνας.

1. Τη μη ειδική και
2. Την ειδική ανοσολογική απάντηση

Ειδική ή επίκτητη ανοσία είναι ένα σύνολο μηχανισμών με τους οποίους επιτυγχάνεται σημαντική ελάττωση της ευαισθησίας του οργανισμού από συγκεκριμένο μικροοργανισμό, μετά από έκθεση σε αυτόν. Η ανοσία αυτή προστατεύει από μελλοντικές λοιμώξεις από τον ίδιο μικροοργανισμό, γι αυτό χαρακτηρίζεται ως ειδική.

ΤΥΠΟΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ

Η επίκτητη ανοσία διακρίνεται σε παθητική και ενεργητική.

+ Στην παθητική ανοσία χορηγείται έτοιμο αντίσωμα και η ανοσία εγκαθίσταται αμέσως, αλλά είναι βραχείας διάρκειας. Είναι εξαιρετικά χρήσιμη σε λοιμώξεις από τοξινογόνα βακτήρια. Όταν χορηγηθούν κατά την επώαση μερικών ιώσεων υπό τη μορφή ειδικής γ-σφαιρίνης μπορεί να προλάβουν ή να τροποποιήσουν τη νόσο. Η παθητική ανοσία λόγω μεταφοράς αντισωμάτων ενδομητρίως από τη μητέρα στο έμβρυο, το προφυλάσσει από μερικές λοιμώδεις νόσους κατά τους πρώτους μήνες της ζωής.

+ Ενεργητική ανοσία είναι η κατάσταση αντοχής που αναπτύσσεται μετά από λοιμώδη νόσο ή εμβολιασμό. Δεν εγκαθίσταται αμέσως, αλλά ημέρες ή εβδομάδες μετά και είναι μακράς διάρκειας. Η ειδική ενεργητική ανοσία διακρίνεται σε χυμική (ενεργοποίηση Β λεμφοκυττάρων-παραγωγή αντισωμάτων) και κυτταρική (ενεργοποίηση Τ λεμφοκυττάρων).

ΧΥΜΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ

^ Ενεργοποίηση Β λεμφοκυττάρων

Τα κύτταρα αυτά φέρουν στην επιφάνειά τους ανοσοσφαιρίνες ή αντισώματα που δρουν ως ειδικοί μεμβρανικοί υποδοχείς αντιγόνων. Το σύμπλεγμα αντιγόνου-υποδοχέα φαγοκυτταρώνεται από το λεμφοκύτταρο, το οποίο στη συνέχεια ενεργοποιείται.

^ Ανοσολογική απάντηση

Χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να αναπτυχθεί πλήρως η ανοσολογική απάντηση. Η απάντηση αυτή ονομάζεται πρωτογενής. Μία δεύτερη έκθεση στο ίδιο αντιγόνο προκαλεί πιο γρήγορη παραγωγή αντισωμάτων. Η δευτερογενής απάντηση οφείλεται στην παραγωγή κυττάρων μνήμης.

^ Δομή αντισωμάτων

Τα αντισώματα ανήκουν στην τάξη των πρωτεϊνών που είναι γνωστές ως γ-σφαιρίνες ή ανοσοσφαιρίνες. Τα IgG παράγονται σε μεγάλες ποσότητες στη δευτερογενή απάντηση και διευκολύνουν τη φαγοκυττάρωση και τη λύση των κυττάρων. Τα IgM εκκρίνονται νωρίς κατά την ανοσολογική απάντηση και προάγουν τη συγκόλληση, τη φαγοκυττάρωση και τη λύση των κυττάρων. Τα IgA ανευρίσκονται στις εκκρίσεις, δηλαδή στο σίελο, στα δάκρυα και το μητρικό γάλα. Τα IgE διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις παρασιτικές λοιμώξεις και τις αλλεργικές αντιδράσεις.

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ

* Ενεργοποίηση Τ λεμφοκυττάρων

Τα κύτταρα αυτά ενεργοποιούνται μετά από έκθεση σε ξένο αντιγόνο. Τα κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα είναι δυνατόν να ενεργοποιηθούν άμεσα από σωματικά κύτταρα που φέρουν μη φυσιολογικά αντιγόνα στην επιφάνειά τους (ιογενείς λοιμώξεις, καρκινικά κύτταρα, απόρριψη μοσχευμάτων). Τα βοηθητικά λεμφοκύτταρα είναι δυνατόν να ενεργοποιηθούν από εξωγενή αντιγόνα (βακτήρια, περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα).

* Λειτουργίες Τ λεμφοκυττάρων

Τα κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα μπορούν να προκαλέσουν λύση των κυττάρων. Τα βοηθητικά απελευθερώνουν λεμφοκίνες, οι οποίες διεγείρουν άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα κατασταλτικά αναστέλλουν τις λειτουργίες των λευκοκυττάρων.