ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ-ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ-ΣΠΕΡΜΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη εξέταση της εκτίμησης της γονιμότητας του άντρα.

 Η διαδικασία συλλογής του δείγματος απαιτεί:

1) αρχικά την αποχή του άνδρα από κάθε σεξουαλική επαφή για 3-4 ημέρες,

2) πλύση της περιγεννητικής περιοχής με ένα ήπιο σαπούνι και ξέβγαλμα με άφθονο χλιαρό νερό,

3) τοποθέτηση του δείγματος σε αποστειρωμένο δοχείο το οποίο διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου πριν και κατά τη μεταφορά στο εργαστήριο,

4) ανάλυση του δείγματος από τον ιατρό αφού παρέλθει χρονικό διάστημα 30 λεπτών από την εκσπερμάτιση.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ:

Όγκος:

Ο φυσιολογικός όγκος κυμαίνεται από 1,5 – 6 ml. Πολύ μικρή ποσότητα σπέρματος μπορεί να προκαλέσει προβλήματα επειδή τα σπερματοζωάρια αδυνατούν να φτάσουν στον τράχηλο της μήτρας, ενώ αρκετά μεγάλη ποσότητα σπέρματος μειώνει τη συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων.

Μορφολογία σπερματοζωαρίων:

Ένα φυσιολογικό σπερματοζωάριο αποτελείται από την κεφαλή, στην οποία εμπεριέχεται το γενετικό υλικό (DNA), το ενδιάμεσο τμήμα (αυχένας), και από την ουρά η οποία του προσδίδει την προωθητική ικανότητα. Την ενέργεια για την κίνησή του τη λαμβάνει από τα μιτοχόνδρια που βρίσκονται στο μεσαίο τμήμα του σπερματοζωαρίου.

Κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων:

Ο κατακερματισμός του DNA γίνεται στο στάδιο της απόπτωσης και περιλαμβάνει τη θραύση του σε μικρότερα, μη λειτουργικά κομμάτια, τα ολιγονουκλεοσώματα. Οφείλεται σε έκθεση σε τοξίνες ή χημικές ουσίες από την ατμόσφαιρα, τη δίαιτα, το κάπνισμα, τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (ROS), το έντονο σωματικό στρες, τη χρήση Η/Υ, κινητών κ.ά. Ο υψηλός βαθμός κατακερματισμού του DNA (>30%) ευθύνεται πολλές φορές για τα χαμηλά ποσοστά γονιμοποίησης ή/και τον αυξημένο αριθμό αποβολών.

Φυσιολογικός αριθμός σπερματοζωάριων:

Ο φυσιολογικός αριθμός σπερματοζωαρίων είναι >15 εκατομμύρια/ml σπέρματος. Αριθμός σπερματοζωαρίων χαμηλότερος από 10 εκατομμύρια/ml σπέρματος χαρακτηρίζεται ως ολιγοσπερμία. Η κατάσταση στην οποία δεν ανευρίσκονται καθόλου σπερματοζωάρια στο δείγμα ονομάζεται αζωοσπερμία.

Ιξώδες:

Κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης το σπέρμα βγαίνει ως υγρό το οποίο πήζει αμέσως. Ρευστοποιείται έπειτα από 30' δίνοντας την ικανότητα στα σπερματοζωάρια να κινηθούν ελεύθερα. Αν η διαδικασία αυτή αποτύχει, επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η γονιμότητα του άνδρα.

PH:

Το φυσιολογικό PH του σπέρματος κυμαίνεται από 7,0-8,0. Το αλκαλικό PH προστατεύει τα σπερματοζωάρια από την οξύτητα των κολπικών υγρών ενώ το όξινο PH είναι ενδεικτικό για προβλήματα στη λειτουργία των σπερματοδόχων κύστεων.

Βιοχημικές παράμετροι του σπέρματος, όπως ακροσίνη, καρνιτίνη, φρουκτόζη:

Η ακροσίνη εντοπίζεται στην κεφαλή των σπερματοζωαρίων και βοηθά στην είσοδό του στο ωάριο. Η καρνιτίνη βρίσκεται στον αυχένα και βοηθά στην κινητικότητά του. Η φρουκτόζη παράγεται στις σπερματοδόχες κύστεις και παρέχει ενέργεια για την κινητικότητα των  σπερματοζωαρίων.

 ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων βαθμολογείται με μια κλίμακα από το  a έως το d, σύμφωνα με τα κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Βαθμός a (γρήγορη προωθητική κίνηση): Τα σπερματοζωάρια "κολυμπάνε" γρήγορα και παρουσιάζουν γρήγορη προωθητική κίνηση σε μία ευθεία γραμμή. Βαθμός b (αργή προωθητική κίνηση): Τα σπερματοζωάρια "κολυμπάνε" αργά προς τα εμπρός είτε σε καμπύλη είτε σε τεθλασμένη γραμμή. Βαθμός d (ακινησία): Τα σπερματοζωάρια δεν κινούνται καθόλου. Αν η κινητικότητα είναι μικρή τότε μιλάμε για ασθενοσπερμία, οι όρχεις παράγουν λίγα σπερματοζωάρια χαμηλής ποιότητας και δεν λειτουργούν σωστά.

Η κινητικότητα σπέρματος πρέπει να εξετάζεται στο εργαστήριο λαμβάνοντας υπόψη τη θερμοκρασία, την καλή ανάδευση του δείγματος, την ομοιόμορφη κατανομή στο μικροσκόπιο και το βάθος του μικροσκοπίου.

Συγκόλληση ή συσσώρευση σπερματοζωαρίων:

Στο μικροσκόπιο τα σπερματοζωάρια φαίνονται ως κολλημένα σε δέσμες. Αυτό δυσχεραίνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, εμποδίζει δηλαδή τα σπερματοζωάρια να "κολυμπούν" δια μέσω του τραχήλου της μήτρας και να φτάσουν στο ωάριο.

Επομένως, εξετάζοντας το σπερμοδιάγραμμα αναζητούμε το συνολικό αριθμό των "καλών" σπερματοζωαρίων στο δείγμα-δηλαδή τα σπερματοζωάρια με ζωηρή προωθητική κίνηση και φυσιολογικό σχήμα. Για παράδειγμα σε σπέρμα με συνολικό αριθμό 40 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά ml, με 40% προωθητική κίνηση και 60% φυσιολογικό σχήμα, ο συνολικός αριθμός των λειτουργικών σπερματοζωαρίων είναι 40Χ0,40Χ0,60=9,6 εκατομμύρια σπερματοζωάρια/ ml. Αυτός ο αριθμός είναι ο απόλυτος αριθμός που δηλώνει την πιθανή γονιμότητα των σπερματοζωαρίων. Αν ο όγκος είναι 3ml, ο συνολικός αριθμός των λειτουργικών σπερματοζωαρίων σε όλο το δείγμα είναι 9,6Χ3=28,8 εκατομμύρια σπερματοζωάρια.

 

Παρουσία κυττάρων πύου στο σπέρμα:

Η παρουσία μεγάλου αριθμού λευκών αιμοσφαιρίων στο σπέρμα είναι ενδεικτική φλεγμονής. Φυσιολογικά υπάρχει ένας μικρός αριθμός πυοσφαιρίων διότι το σπέρμα παρασύρει υγρά και εκκρίσεις της ουρήθρας.

 

Παθολογική εικόνα στο σπερμοδιάγραμμα μπορεί να οφείλεται σε:

-λανθασμένη συλλογή του δείγματος

-καθυστέρηση στη μεταφορά του στο εργαστήριο

-μικρότερο διάστημα από την τελευταία εκσπερμάτιση

-συστηματική ασθένεια τους τελευταίους 3 μήνες (ακόμη και ένα συνάχι ή πυρετός μπορεί να μειώσουν τον αριθμό των σπερματοζωαρίων).

Αν η εξέταση του σπέρματος δεν είναι φυσιολογική, θα πρέπει να γίνει επανεξέταση σε περίοδο 2 μηνών για να επιβεβαιωθεί αν η ανωμαλία είναι μόνιμη ή όχι, αφού απαιτούνται 3 μήνες για να παράγουν οι όρχεις καινούργια σπερματοζωάρια. Για να είναι πιο σωστή η διεξαγωγή συμπερασμάτων για το σπερμοδιάγραμμα, χρειάζονται τουλάχιστον 2 αναλύσεις.

https://issuu.com/kareklidismedia/docs/eyzin_dec21